Uitgedroogd kikkerland

Nederland, het land van het water. Het regent dat het giet, we liggen onder zeeniveau en weten toch al dat water buiten te houden. Alle Nederlanders lijken wel gek om ergens te wonen terwijl je weet dat er altijd de dreiging van een overstroming heerst. Ondanks dit besef lijken we ons er allemaal niet echt druk om te maken. We vertrouwen immers op ons fantastische waterwerken dus het zal wel goed komen.

Waar we intussen gewend zijn geraakt aan de mogelijke consequenties van een te veel aan water is er tegelijkertijd nog een heel ander gevaarte dat op de loer ligt: waterschaarste.

Hoe dan?

Dat is een hele goede vraag die ik mezelf ook stelde. Want in een land waarin water centraal staat zou je niet zo snel denken dat er daarvan ook een schaarste kan zijn. Toch is dit iets wat we in de toekomst steeds vaker tegen kunnen gaan komen.

Bij waterschaarste denken we eerder aan landen als Afrika. In 2018 was er daar door droogte op sommige plekken nog maar een kwart van de drinkwaterbronnen beschikbaar (“Waterschaarste in Nederland niet ondenkbaar | Drinkwaterplatform”, 2019). Toch klinkt dit meer als een ver-van-ons-bed-show. Het punt is alleen dat de klimaatverandering ons kikkerlandje niet overslaat. We hebben steeds meer te maken met langdurige droogte waardoor rivierwaterstanden veel lager worden en het zelfs kan zijn dat de rivieren te weinig water bevatten voor inname van drinkwater.

Oké, maar dan gebruiken we toch gewoon grondwater?

Nee, dat is het probleem. Grondwater is een soort spaarrekening. Het is niet erg om er in nood iets van te gebruiken, maar momenteel gebruiken we veel meer dan de hoeveelheid die in eenzelfde tijd weer aangevuld kan worden (“Waterschaarste in Nederland”, 2019). Op een gegeven moment is de ‘doekoe’ op je spaarrekening op en in dit geval betreft het een grondstof die essentieel is voor ons overleven. Tijdens schaarste is het zelfs zo dat we extra veel water gaan gebruiken. Denk maar aan het zwembadje in je tuin, je gazon en ook de landbouw. Daarbij gaan we er zo zorgeloos mee om dat we schoon water gedachteloos vervuilen met chemicaliën waarna het in het oppervlaktewater terechtkomt en onbruikbaar wordt voor drinkbaar.

Klinkt wel skeer… Gelukkig kunnen we dan gewoon het zout uit zeewater halen en dat drinken toch?

Ja en nee. Met de huidige technieken kost dat namelijk nog ontzettend veel energie en is het heel erg duur. Dat is voor nu dus geen uitkomst. Wel wordt er gewerkt aan een membraandestillatie (voor de scheiding van watermoleculen en zoutmoleculen) waarbij de zon voor het nodige warmteverschil zorgt (Onderwater, 2019). Dat is dus energiezuinig en betaalbaar. Het enige probleem is dat dit nog in ontwikkeling is en Nederland niet bekend staat als het meest zonnige land. Natuurlijk kan dit uiteindelijk misschien wel gaan werken, maar dat weten we pas met de tijd. Helaas zorgt het er niet voor dat de instabiliteit in de natuur wordt opgelost. Dus het is dan misschien ‘hoera voor de mensheid’, maar de rest van de natuur heeft er niet gelijk wat aan. Zeker als we op dezelfde manier ons land blijven volbouwen waardoor er steeds minder ruimte is voor de natuur en open drinkwater.

Minder natuur = versterkte klimaatverandering = verdoemenis

Toch is er een groot voordeel voor Nederland: we hebben regen! Heel veel regen. We hebben dusdanig veel regen dat het dertig keer meer is dan het drinkwater dat we verbruiken. Het is dus belangrijk dat er veel meer focus komt op de opslag hiervan. Iets wat vooral in de handen van gemeentes en waterbedrijven ligt. (“Waterschaarste in Nederland”, 2019) Toch kan je zelf bijvoorbeeld een regenton in je tuin neerzetten en daar je planten mee water geven. Dit bespaart al heel veel (drink)water!

Woehoe! We hebben een oplossing gevonden!

Nee, helaas niet. Want ik heb nu vooral gefocust op drinkwater terwijl dat bij lange na niet het meeste water verspilt. Waar je ongeveer 2 liter per dag drinkt, verbruiken we per persoon ongeveer 119 liter per dag (“Waterverbruik in Nederland - Watereducatie”, 2015). Want naast water drinken, doe je ook zaken als: douchen, tandenpoetsen, handen wassen, toilet doorspoelen, afwassen, koken, schoonmaken, planten watergeven, koffie/thee drinken etc. Vaak wordt daarvoor meer water verbruikt dan je denkt.

Je hamburger van 100 gram? Dat kost ongeveer 1500 liter water. (Vriesinga, 2017) Een dagje vegetarisch zal dus zo slecht niet zijn.

Conclusie: we verbruiken allemaal veel te veel water. Op dit moment is het probleem niet direct zichtbaar, maar het is essentieel om water de waarde en zorg te geven die het verdient voordat het schaars wordt. Het is dus belangrijk dat we er bewuster mee omgaan en het niet meer zomaar voor lief nemen. Er liggen hierin helaas veel zaken buiten onze macht. Zijn we nu verdoemd? Nee, want ik ga niet een tekst schrijven over een probleem zonder met mogelijke oplossingen te komen. Er is namelijk weldegelijk iets wat je kunt doen (en het bespaart je ook nog eens geld!). Hier dus een link waarin tips staan om water te besparen: 101 tips om water te besparen

Allemaal kunnen we ons steentje bijdragen en zorgen voor een toekomst met schoon drinkwater voor iedereen. Help jij ook mee?

Bronvermelding:

- Onderwater, L. (2019, 24 juli). Ontziltingsinstallatie werkt op zonlicht. Geraadpleegd op 12 oktober 2019, van https://www.kijkmagazine.nl/tech/ontziltingsinstallatie-werkt-op-zonlicht-drinkwater/

- Waterschaarste in Nederland. (2019, 17 juni). Geraadpleegd op 12 oktober 2019, van https://www.mijnwaterfabriek.nl/nieuws/waterschaarste-in-nederland

- Waterschaarste in Nederland niet ondenkbaar | Drinkwaterplatform. (2019, 25 januari). Geraadpleegd op 12 oktober 2019, van https://www.drinkwaterplatform.nl/waterschaarste-nederland/

- Waterverbruik in Nederland - Watereducatie. (2015, 20 juli). Geraadpleegd op 12 oktober 2019, van https://www.watereducatie.nl/nieuws/119-waterverbruik-in-nederland

- Vriesinga, Y. (2017, 19 april). NRC checkt: ‘Een dag zonder rundvlees bespaart evenveel water als een maand niet douchen’. Geraadpleegd op 12 oktober 2019, van https://www.nrc.nl/nieuws/2017/04/19/een-dag-zonder-rundvlees-bespaart-zo-veel-water-als-een-maand-niet-douchen-8324319-a1555184