.jpg)
We kennen het allemaal wel. Die momenten dat je het overzicht helemaal kwijtraakt en je volledig wordt overweldigd door de stress. Dat is een heel normaal fenomeen wat gelukkig meestal vanzelf weer overgaat. Maar wat als deze momenten van stress zich uiten in een heftige paniekaanval?
Allereerst, een paniekaanval, wat is dat eigenlijk? Een paniekaanval is als het ware een heftige angst die je volledig overvalt. Deze aanval uit zich naast het mentale aspect ook fysiek: hartkloppingen, zweten, trillen, duizeligheid en hyperventilatie. Alles om je heen lijkt bijna onwerkelijk en je kunt bang worden dat je de controle verliest en volledig doorslaat, flauwvalt, een hartaanval krijgt of zelfs doodgaat. (“Paniekaanval - Paniekaanval symptomen - Interapy”, z.d.)
Doordat deze gebeurtenis zo heftig is, kan je zelfs angst krijgen voor het beleven van deze angst. Hierdoor kom je uiteindelijk in een vicieuze cirkel terecht waarin de angst steeds weer wordt aangewakkerd. Als de angst voor je eigen paniekaanvallen je leven gaat beheersen is er sprake van een paniekstoornis. Omdat je er daardoor alles aan wilt doen om dit niet nog een keer mee te maken, kan het zijn dat je bepaalde plekken of situaties gaat vermijden. In dit geval is er ook nog sprake van agorafobie.
Nu dit allemaal helder is kan ik zeggen dat ik zelf ook te maken heb met al deze prachtige klachten. Ik kan daarbij bevestigen dat het niet een plezierig fenomeen is. Het is kortgezegd: k.u.t. met een hoofdletter Q. Toch, ondanks dat ik er soms nog last van heb, heb ik er mee leren leven. Het is zelfs zo dat ik er niet meer bang voor ben dat het gebeurd. Liever niet, maar als het dan komt… Tja, dan komt het. Tegenwoordig daag ik mezelf zelfs uit om naar plekken te gaan en dingen te doen die ik aan paniek relateer. Dit is bijvoorbeeld het ov, de supermarkt, drukke – onoverzichtelijke – evenementen, bellen en koken. Dat zijn plekken en dingen die je vrij regelmatig tegen kan komen wat het vrij onhandig maakt als je dit steevast wilt vermijden.
Goed, omdat ik mezelf uitdaag bestaat er dus de kans dat ik een paniekaanval krijg. Met die intentie onderneem ik mijn acties niet, maar ik ben me ervan bewust dat de mogelijkheid er is. Wat doe ik dan als ik voel dat ik een paniekaanval krijg? Daarvoor heb ik voor iedereen een heel belangrijke tip: zoek hulp. Ga naar iemand toe die je kent of zelfs iemand die je niet kent en zeg concreet wat er aan de hand is. Hoe duidelijker hoe beter (Bijv. door iemand aan te wijzen/aan te tikken en te zeggen: “Kunt u me helpen, ik heb een paniekaanval.”). Vroeger liep ik namelijk juist van iedereen weg waardoor de aanval doorzette en niemand wist wat er met me aan de hand was of wat ze moesten doen. Er ontstond dan grote paniek bij de mensen om me heen wat mijn eigen paniek ook versterkte. Een dramatisch tafereel van een hyperventilerende ik die op de grond was gezakt en daar lag te spartelen werd ondersteund door mensen die armenzwaaiend naar me toe renden… Ik was als het ware de beste organisator van feestjes in de ‘panic room’.
Hartstikke leuk al die aandacht, denk je dan misschien, maar zelf vind ik het vreselijk. Ik voel me dan een last, een verschrikking en een freak. Omdat ik daarom zo erg niet wilde dat het gebeurde, probeerde ik het te vermijden. Wat ik me niet besefte was dat de beste oplossing om een paniekaanval te dempen of zelfs tegen te gaan betekende dat ik de confrontatie ermee moest aangaan. Juist door de aanwezigheid ervan te accepteren en hulp te vragen kan ik op tijd ondersteund worden en weten mensen wat er aan de hand was. Ik gun het mijn omgeving om me te kunnen helpen. Dat brengt niet alleen mezelf, maar ook henzelf rust. Mijn carrière als ‘panic party organisator’ heb ik dan ook eindelijk achter me gelaten.
Een van de belangrijkste dingen die ik me ben gaan realiseren is dat paniek me nog geen freak maakt. Het is lastig en vervelend, maar het is niet het einde van de wereld. In feite is er eigenlijk helemaal niks aan de hand, maar dat betekent nog niet dat je geen hulp mag vragen. Het gaat er namelijk om hoe jij het ervaart en wat jou het beste helpt. Of je nu wel of geen hartaanval hebt, hulp vragen mag altijd.
Als omstander is het misschien lastig om in deze situatie te weten wat je het beste kunt doen als iemand een paniekaanval heeft. Daarom deel ik hier wat tips(Vogelaar, 2019):
1. Lees je in
Zoek bijvoorbeeld zelf informatie op internet op of vraag bij de huisarts om een informatieboekje. Doordat je er meer van afweet, kan je er beter op anticiperen en je kan je mogelijk zelfs beter in de ander verplaatsen.
2. Blijf kalm
Hoe heftig de situatie ook lijkt, het is essentieel dat je kalm blijft. Dit is eigenlijk met elke situatie belangrijk omdat je dan de ander het beste van dienst kan zijn. Het klinkt trouwens misschien raar, maar ondanks mijn ervaring met paniek is rustig blijven wanneer anderen in een noodsituatie zitten, mijn specialiteit geworden. Dus zie iemand met een paniekstoornis ook niet gelijk als zwak, want ze kunnen vaak veel meer aan dan je denkt.
3. De situatie accepteren
Het is belangrijk om de situatie te accepteren en het niet ‘te snel’ te willen temperen. Het helpt iemand al als je er gewoon voor diegene bent, je aangeeft dat het oké is dat diegene een paniekaanval heeft en dat je in de buurt zal blijven.
4. Praten is niet altijd goed
Zeg niet: ‘Doe even rustig’ of ‘doe even normaal.’ Dat zijn zinnetjes die ik vaak voorbij heb horen komen, maar die (bijna) nooit helpen. Ik voel me daardoor alleen maar weer een last en een freak. Probeer niet altijd te veel in gesprek te gaan omdat praten tijdens een paniekaanval heel lastig/onmogelijk kan zijn. Als het iemand is die je kent, kun je ook nog achteraf met de persoon in gesprek gaan. Iemand weet soms zelf ook wat diegene helpt in zo’n situatie. Bij mij helpt het bijvoorbeeld om rustig te blijven, droge humor te gebruiken en me iets - basaal - te laten omschrijven.
5. Ademhalingsoefeningen
Motiveer iemand om rustiger te gaan ademhalen. Dit kun je doen door de ander je aan te laten kijken en zelf het ritme voor te doen. Ook kun je aangeven dat je beter door je neus kunt inademen.
Let op: dit werkt niet voor iedereen. Soms kunnen dit soort oefeningen een aanval zelfs verergeren dus kijk altijd wat er gebeurt.
6. Stimuleer de zintuigen
Het kan helpen om iemand iets vast te laten houden, aan iets te laten ruiken of wat te laten drinken. Als alles namelijk onwerkelijk voelt, kan dit je weer helpen om te aarden. Houdt er wel rekening mee dat iemand mogelijk niet in staat is om bepaalde opdrachten uit te voeren. Laat het dan voor wat het is en druk het niet door.
7. Afterparty
Als iemand eindelijk is bevrijd uit de panic room is dat natuurlijk heel fijn. Houdt er alleen wel rekening mee dat de persoon net mentaal en fysiek een soort ongewilde triatlon heeft moeten doorstaan. Sta er dus niet gek van te kijken als de ander urenlang na de aanval niks kan doen. Als naaste zou je mogelijk kunnen helpen door kleine klusjes over te nemen. Wanneer je eigenlijk in de avond had afgesproken om naar een kekke party te gaan, realiseer je dan dat een party in de 'panic room' de meest kekke party is die je je maar kunt voorstellen. Zelfs al duurt een aanval zelf maar 10 minuutjes, die hangover blijf je nog een flinke tijd voelen. Ik als voormalig organisator van deze fantastische feestjes en als iemand die ze af en toe nog ongewild bezoekt, kan het weten. Accepteer dat de afspraak waarschijnlijk niet doorgaat en geef ook aan dat dat oké is. Als afterparty raad ik vooral een bed of stoel aan.
Houdt er rekening mee dat iedereen weer anders is en anders kan reageren. Pas je dus aan op wat de ander aangeeft. En onthoudt: de persoon met paniek is geen freak. Naast momenten van paniek is de ander vooral mens met zijn of haar eigen kracht. We hebben soms gewoon even ons eigen ongewilde feestje en zijn dankbaar met een ieder die ons helpt om daar weer uit te komen en ons op te vangen. Op alle andere momenten zullen wij ook voor jou klaarstaan als dat nodig is.
Bronvermelding:
- Paniekaanval - Paniekaanval symptomen - Interapy. (z.d.). Geraadpleegd op 14 oktober 2019, van https://www.interapy.nl/paniekaanval/wat-is-het
- Vogelaar, S. (2019, 21 mei). 7 manieren om iemand door een paniekaanval heen te helpen. Geraadpleegd op 14 oktober 2019, van https://www.famme.nl/paniekaanval-helpen-7-manieren/?utm_source=google